babacan17 - BÖBREK TAŞLARI

BÖBREK TAŞLARI

Böbrek taşı
böbreklerin içerisinde
çeşitli maddelerin
tortu oluşturarak
taşlaşması sonucu
meydana gelir.

19 Kasım 2012 00:00

Böbrek taşı böbreklerin içerisinde çeşitli maddelerin tortu oluşturarak taşlaşmasısonucu meydana gelir.

Geçtiğimiz 20-30 yılda böbrek taşı görülme sıklığında bir artış olduğu bilinmektedir. Bunun sebepleri arasında beslenme alışkanlıklarındaki değişiklikler, daha az sıvı tüketimi ve çevresel faktörler gelir. Yetersiz sıvı alımı taş oluşturma riskini arttıran faktörlerin başında gelir. Ayrıca yoğun et tüketimi, ailede taş düşürme öyküsünün bulunması, hareketsizlik de taş oluşum riskini arttıran diğer faktörler arasında sayılabilir.

Böbrek taşı bulunan hastaların büyük bir kısmında herhangi bir şikâyet yoktur. Başka nedenler ile yapılan incelemeler sırasında saptanır. Eğer taş büyükse ve böbrek havuzu (pelvis renalis) veya böbrek ile idrar torbasını birbirine bağlayan kanalda (üreter) tıkanıklığa neden oluyorsa ağrı meydana gelir. Taş hareket edip üreter adıverilen böbrekle mesane arasındaki kanala girerse idrar akışını tamamen engelleyerek kolik denilen çok şiddetli ağrıya yol açabilir. Ağrı bel bölgesinden başlayarak kasığa doğru yayılır ve hastalarda bulantı, kusma, karın şişliği gibi ek yakınmalara yol açabilir. Taşın idrar yollarını zedelemesine bağlıidrarda kanama görülebilir. Hastalar bu ağrıyı tanımlarken doğum sancısından daha şiddetli olarak belirtirler. Böbrek taşı tanısında düz böbrek filmi (Direk Üriner sistem grafisi), renkli böbrek filmi (İntravenöz piyelografi), ultrason ve bilgisayarlı tomografi yapılabilir. Bu radyolojik inceleme yöntemlerinden en doğru bilgi vereni bilgisayarlı tomografidir.

Böbrek taşlarının tedavisinde birçok seçenek vardır. İzlem, ilaçla tedavi, vücut dışından şok dalgaları ile taş kırma tedavisi (ESWL), vücut dışından taş çıkarma ameliyatı (Perkütan nefrolitotomi), laparoskopik (kapalı ameliyat) veya açık ameliyatlar bu seçenekler arasında en sık tercih edilenlerdir. Bu seçeneklerden hangisinin seçileceği hastanın yaşına, ek hastalıklarına, taşın bulunduğu yere ve büyüklüğüne, taşın çeşidine, böbreğin durumuna, karşı taraf böbreğin sağlam olup olmamasına, taşın ağrı, kanama, ateş gibi şikâyetlere neden olmasına, hastanın ve doktorun tercihine göre değişir.

Böbrek taşı bulunan tüm hastaların tedavi olması gerekmemektir. Ancak buna karar verecek olan doktordur. İzlem tedavisi hastaya hiç bir şey yapmamak anlamına gelmemektedir. Hastanın diyetinin düzenlenmesi ilk basamakta yapılması gereken girişimdir.

Güncel taş oluşumunu önleme diyeti aşağıda basitleştirilerek özetlenmiştir.

1. Yeterli miktarda sıvı alınmalıdır.

a) Günlük idrar miktarı en az 2 litre olacak şekilde yani 3 litre/gün sıvıalınmalıdır. Bir su bardağının yaklaşık 200 cc. olduğu göz önüne alınırsa alacağınız sıvı miktarı 15 bardak olacaktır.

b) Sıvı alımı süt ve çay dışında olmalı, alınan sıvı miktarının en az yarısı (yani 8 bardağı) su olarak seçilmeli ve gün içine uygun şekilde dağıtılmalıdır. Su dışında alınacak sıvının meyve suyu olarak alınması faydalıdır.

c) Sıvı alımı konusunda bir diğer önemli nokta da sıvı alınamaması nedeniyle idrarın daha konsantre olduğu uyku saatlerinde sıvı alımının yeterli düzeylerini korumaktır. Bu nedenle akşam yemeğinden sonra alınan sıvı miktarı uykuda iken sıvı alınamayacağı düşünülerek arttırılmalıdır.

2. Az tuzlu yenilmelidir.

3. Hayvansal proteinlerden zengin gıdalar (et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, yumurta vb.) aşırı miktarda alınmamalıdır. Mümkünse hayvansal proteinlerden zengin gıdaları tek bir öğünde alınız.

4. Kalsiyumdan zengin gıdalar aşırıya kaçmadan alınmalıdır. Ayrıca kalsiyumdan zengin gıdalar genellikle hayvansal proteinlerden de zengin olduğundan bu konuda dikkatli olunmalıdır.

ESWL (Vücut dışından şok dalgaları ile taş kırma) tedavisi böbrek taşlarının tedavisinde en sık kullanılan yöntemdir. Vücut dışında oluşturulan şok dalgaları taş üzerine odaklanarak tedavi sırasında taş küçük parçalara bölünür. Daha sonra bu parçaların idrarla atılması beklenir.

Perkütan nefrolitotomi (vücut dışından böbrek taşı çıkarma ameliyatı) böbrek içindeki taş 2 cm.den büyük olduğunda veya ESWL ile kırılamadığında uygulanan güncel bir yöntemdir. Genel anestezi altında bel bölgesinde 1 cm'lik kesiden oluşturulan bir yoldan böbreğin içerisine girilerek taşlar bir bütün halinde veya kırılarak aynı yoldan dışarı çıkartılır. Çan Devlet Hastanesinde yakın dönemde bu ameliyat ile böbrek taşlarının tedavisi yapılabilecektir.

Açık ameliyat seçenekleri böbrek taşı tedavisinden eskiden olduğu kadar gündemde değildir. Açık ameliyata bağlı oluşan ağrı, böbreğin gördüğü hasar ve ameliyat kesisine bağlı oluşan kozmetik sorunlar bu seçeneğin güncelliğini yitirmesine neden olmuştur.

BÖBREK TAŞLARI